Κυριακή 7 Φεβρουαρίου 2021.
Στη σημερινή παραβολή των ταλάντων, ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός επαινεί και επιβραβεύει τους δύο δούλους που αύξησαν τα τάλαντα τα οποία τους εμπιστεύθηκε, χαρακτηρίζει όμως πονηρό και οκνηρό (τεμπέλη) τον τρίτο. Όχι μόνο επειδή δεν αξιοποίησε το τάλαντο που του είχε δώσει, αλλά διότι επιπλέον τόλμησε να αποκαλέσει τον ευεργέτη του σκληρό…
Τί ακριβώς είπε στον κύριό του ο δούλος αυτός; Έγνων (γνώριζα) ότι είσαι σκληρός! Το ίδιο, δυστυχώς, λένε και μερικοί χριστιανοί όταν αναφέρονται στον Κύριο και Θεό μας. Επειδή έχουν κλειστά τα μάτια της ψυχής τους δεν μπορούν να ιδούν το πλήθος των ευεργεσιών που δέχονται από τον Θεό στη ζωή τους. Δεν γνωρίζουν ότι ο Θεός αγάπη εστί (Α΄ Ιω. 4,8) και πως ενώ εμείς ζούσαμε ακόμα στην αμαρτία, ο Χριστός έδωσε τη ζωή του για μας (Ρωμ. 5,8).
Κρίνοντας λοιπόν από κάποια περιστατικά, κατά τα οποία εκδηλώνεται η δικαιοσύνη του Θεού αντί της αγάπης, Τον θεωρούν σκληρό και άδικο. Και νομίζουν ότι αν διαφυλάξουν ακέραιο το τάλαντο που έλαβαν και το επιστρέψουν, είναι εντάξει απέναντί Του. Πόσο πλανώνται! Το αίσθημα του φόβου που τους συνέχει, τους οδηγεί στο να κρύψουν το χάρισμα στη γη. Δεν το χρησιμοποιούν για την καλλιέργεια του εαυτού τους και για την ωφέλεια των άλλων. Προτιμούν την αδράνεια, τη σιγουριά της ακινησίας και τη δικαιολόγηση της συμπεριφοράς τους. Θεωρούν αρκετό το να πουν στον κύριο, πάρε πίσω το σον, αυτό το τάλαντο που μου εμπιστεύθηκες… Η απάντηση όμως του Κυρίου ακούγεται αμείλικτη και ιδιαίτερα καταδικαστική:
Καταρχήν τον χαρακτηρίζει πονηρό και οκνηρό (τεμπέλη), διότι μη θέλοντας να φέρει σε πέρας το καθήκον του, ως δούλος, επινόησε μια τόσο απαράδεκτη δικαιολογία, αποδίδοντας στον κύριό του βαριές κατηγορίες. Τις οποίες ο κύριος επαναλαμβάνει, “όχι διότι ήταν αληθινές…, αλλά τις επικαλέστηκε για να πει στον δούλο: Έστω κι αν ήμουν τέτοιος [σκληρός και άδικος], πράγμα που δεν αληθεύει, παρά ταύτα επειδή με ήξερες για τέτοιον, έπρεπε να βάλεις το αργύριό μου στην τράπεζα...”, ερμηνεύει ο Ζιγαβηνός. Σαν να του έλεγε: Αντί να κοπιάσεις σκάβοντας για να παραχώσεις στη γη το τάλαντο, ευκολότερο θα σου ήταν να το καταθέσεις σε τράπεζα, ώστε να απέδιδε έστω και τόκο.
Η συνέχεια ήταν αναμενόμενη: Δίνει εντολή ο κύριος να πάρουν από τον πονηρό δούλο το τάλαντο και να το δώσουν για αξιοποίηση και διαχείριση στον πρώτο, ως αμοιβή για την πιστότητα που είχε επιδείξει. Την απόφασή του αυτή αιτιολογεί ως εξής: “Σε όποιον δείχνει προθυμία και επιμέλεια, θα δοθεί τιμή και μεγαλύτερη από αυτήν που επιβάλλεται. Από αυτόν όμως που δεν δείχνει προθυμία και επιμέλεια και αυτό το αξίωμα που έχει θα του αφαιρεθεί, για τον λόγο ότι δεν το αξιοποίησε”, ερμηνεύει και πάλι Ευθύμιος ο Ζιγαβηνός. Για παράδειγμα, λέει και ο ιερός Χρυσόστομος, “όποιος έχει το χάρισμα του λόγου και της διδασκαλίας για να ωφελεί και δεν το χρησιμοποιεί, θα χάσει αυτό το χάρισμα. Εκείνος όμως που δείχνει προθυμία σ’ αυτό, θα προσελκύσει μεγαλύτερη τη δωρεά”. Διότι “τα χαρίσματα του Θεού δεν χάνονται. Αν κάποιος αρνείται να τα χρησιμοποιήσει, θα μεταφερθούν σε άλλον”.
Αλλά δεν ήταν αρκετό το ότι ο κύριος πήρε πίσω το τάλαντο από τον πονηρό και οκνηρό δούλο. Έδωσε και εντολή να συλληφθεί ο αχρείος (άχρηστος) και να ριχτεί στο σκότος το εξώτερον, στο οποίο “ουδείς φωτισμός…, ουδέ μία επισκοπή θείου φωτός”. Για την ανθρώπινη λογική η τιμωρία φαίνεται σκληρή. Ο δούλος δεν καταχράστηκε το τάλαντο, δεν το έχασε, δεν το σπατάλησε. Ένα πήρε, ένα επέστρεψε. Γιατί τιμωρήθηκε; Όχι γιατί έκανε κάτι κακό, αλλά διότι δεν έκανε το καλό. Επειδή ο λόγος του Θεού λέει: Απόφευγε το κακό και κάνε το καλό.
Στο σκότος το εξώτερον [την κόλαση] όσοι θα πάνε, θα υποφέρουν σκληρά. Αυτό υπονοείται με την ευαγγελική φράση “κλαυθμός και βρυγμός των οδόντων” (θα κλαίνε και θα τρίζουν τα δόντια). Για την οποία κόλαση και άλλες φορές είπε ο Ιησούς Χριστός [βλέπε ενδεικτικά Ματθ. 13,42. 13,50. 22,13. 24,51. Λουκ. 13,28].
Αυτό είναι συνέπεια της ανυπακοής, της απροθυμίας, της αμέλειας, της οκνηρίας του ανθρώπου να αξιοποιήσει τα θεία χαρίσματα και σε καμία περίπτωση της σκληρότητας -όπως μερικοί νομίζουν- του πανάγαθου Θεού. Εκείνος “θέλει να σωθούν όλοι οι άνθρωποι και να γνωρίσουν σε βάθος την αλήθεια” (Α΄ Τιμ. 2,4). Όσοι όμως συνειδητά δεν το θέλουν, ας γνωρίζουν ότι τους περιμένει “το σκότος το εξώτερον”.
Ευάγγελος Π. Λέκκος
θεολόγος, νομικός
