20/01/2021
Το να ξεχωρίσεις λίγους από τους πολλούς μεγάλους Αγωνιστές της Εθνεγερσίας του 1821 για να τους προβάλεις όπως τους αξίζει, είναι εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα. Με ποιά κριτήρια να το κάνεις, ώστε να αποφύγεις την υπερτίμηση μερικών ή την υποτίμηση κάποιων άλλων;
Στο Πάνθεο των ηρώων αυτών έχουν προσφέρει λαμπρούς εκπροσώπους, άντρες και γυναίκες, όλες οι περιοχές της Ελλάδας. Μακεδονία και ΄Ηπειρος, Θεσσαλία και Ρούμελη, Πελοπόννησος και νησιά, Κρήτη και Κύπρος... Φιλικούς από ολόκληρο τον Ελληνισμό, Σουλιώτες, Αγραφιώτες, Αραχοβίτες, Γαλαξιδιώτες, Καλαβρυτινούς. Δημητσανίτες, Μανιάτες, Μεσολογγίτες, Ευβοείς, Νησιώτες… Αρματολούς και Κλέφτες, πυρπολητές, οπλαρχηγούς, καπεταναίους, καραβοκύρηδες… Οικογένειες αγωνιστών όπως οι Κολοκοτρωναίοι, οι Ζαϊμηδες, οι Πετμεζαίοι, οι Δεληγιανναίοι, οι Ζωσιμάδες, οι Κουρμούληδες, οι Μποτσαραίοι, οι Ζερβουδάκηδες, οι Μαυρομιχάληδες… Ονόματα δαφνοστεφανωμένα όπως των: Πλαπούτα, Φωτήλα, Φωτάκου, Πανουργιά, Τσαμαδού, Πιπίνου, Ματρόζου, Σαχτούρη, Τομπάζη, Λόντου, Τσάμη Καρατάσου, Νικ. Κασομούλη, Χρ. Καψάλη, Κριεζώτη, Εμμ. Παππά, παπα-Θύμιου Βλαχάβα, πλήθος πατριαρχών, επισκόπων, αρχιμανδριτών, ιερέων και μοναχών, θα σκορπίζουν πάντοτε ρίγη συγκίνησης, ενθουσιασμού και ευγνωμοσύνης στους Έλληνες. Γιατί θυσίασαν τη ζωή τους, χαρίζοντάς μας το πολύτιμο αγαθό της ελευθερίας!
Γεγονός όμως είναι ότι όλοι αυτοί υπήρξαν πραγματικά μεγάλοι Αγωνιστές του ’21. Έδωσαν με προθυμία τον εαυτό τους στην προσπάθεια για την αναγέννηση της σκλαβωμένης Πατρίδας. Πολέμησαν με αυταπάρνηση, ανδρεία και γενναιότητα. Διέθεσαν την περιουσία τους. Στερήθηκαν την οικογένειά τους. Έχασαν συζύγους και τέκνα. Κυνηγήθηκαν από εχθρούς, μερικές φορές και από δικούς τους ανθρώπους. Δικάστηκαν άδικα και φυλακίστηκαν χωρίς λόγο. Δεν υποχώρησαν όμως. Γιατί ο σκοπός του Αγώνα τους ήταν υπέρτατος: Η λευτεριά της Πατρίδας.
Εννοείται ότι σαν άνθρωποι και αυτοί οι αγωνιστές δεν ήταν απαλλαγμένοι από αδυναμίες. Έκαναν και λάθη. Έπαιρναν μέρος σε πολιτικούς ανταγωνισμούς. Κοίταζαν καμιά φορά την προσωπική προβολή και το συμφέρον τους. Παραταύτα, αυτές οι αδυναμίες δεν στάθηκαν ικανές να αμαυρώσουν τη γενική τους εικόνα. Τη λάμψη των κατορθωμάτων τους. Τον τελικό προσανατολισμό τους που οδηγούσε στην αποτίναξη του ξενικού, βάρβαρου, αλλόθρησκου και μακρόχρονου ζυγού.
Για τους ήρωες του 1821 δεν είναι γνωστά τα πάντα, εξαιτίας έλλειψης επαρκών αυθεντικών πηγών. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η περίοδος ήταν εξαιρετικά δύσκολη και τους ανθρώπους απασχολούσαν άλλα πράγματα και όχι η καταγραφή της ζωής και της δράσης των αγωνιστών. Αυτά που γνωρίζουμε οφείλονται σε “ενθυμήσεις”, σε απομνημονεύματα, σε έγγραφα, σε προφορικές παραδόσεις, σε δημοτικά τραγούδια, σε πληροφορίες ξένων περιηγητών ή φιλελλήνων κ.λπ. Γι’ αυτό μπορεί κανείς να συναντήσει, διαβάζοντας, κάποιες διαφορές μεταξύ των ιστορικών για το έτος γέννησης ή θανάτου, για τον τόπο καταγωγής, το όνομα των γονιών ή των παιδιών του. Λεπτομέρειες βέβαια που δεν προσθέτουν ούτε αφαιρούν από τη δόξα των αγωνιστών μας.
(Ειδική αναφορά θα κάνουμε προσεχώς στον αγώνα για τη λευτεριά της Κύπρου και το μαρτυρικό τέλος του αρχιεπισκόπου της Κυπριανού, το 1821).
Ευάγγελος Π. Λέκκος
