Κυριακή 14 Φεβρουαρίου 2021.
Το θαύμα που εξιστορείται στη σημερινή ευαγγελική περικοπή (Ματθ. 15, 21-28) μπορεί να ερμηνευτεί ως προάγγελος της μέριμνας του Κυρίου για τον εθνικό (ειδωλολατρικό) κόσμο, στον οποίο ανήκαν και οι Έλληνες. Διότι, όταν ο Κύριος “ήρθε στον τόπο τον δικό του και οι δικοί του δεν τον δέχτηκαν” (Ιω. 1, 11), απέστειλε τους μαθητές Του “να πορευτούν και να κάνουν μαθητές Του όλα τα έθνη” (Ματθ. 28, 19). Και πρώτος έδωσε το παράδειγμα με το να πάει σε τόπο που κατοικούσαν ειδωλολάτρες, για να εκδηλώσει και εκεί τη φιλανθρωπία Του.
Πήγε λοιπόν στα μέρη Τύρου και Σιδώνας, όπου κατοικούσαν οι ειδωλολάτρες Χαναναίοι, που βρίσκονταν σε αντιπαράθεση με τους Ιουδαίους, για πολιτικούς και θρησκευτικούς λόγους. Και εκεί άκουσε την αγωνιώδη παράκληση μιας γυναίκας Χαναναίας, η οποία, καθώς τον πλησιάζε, φώναζε δυνατά: “Κύριε, υιέ Δαβίδ, ελέησέ με. Η θυγατέρα μου βασανίζεται από δαιμόνια”. Η δυνατή παράκλησή τους δείχνει το μέγεθος του πόνου της, όπως σχολιάζει ο ιερός Χρυσόστομος: “Διότι ήταν θέαμα ελεεινό το να βλέπεις γυναίκα να φωνάζει με τόση συμπάθεια και μάλιστα γυναίκα μητέρα”. Και τί φώναζε; “Όχι ελέησε τη θυγατέρα μου, αλλά ελέησέ με. Επειδή η κόρη της δεν είχε αίσθηση της αρρώστιας της, ενώ η ίδια έπασχε τα ανείπωτα, έχοντας επίγνωση της κατάστασης”. Αποκαλώντας μάλιστα τον Ιησού “κύριε, υιέ Δαβίδ”, φανερώνει ότι τον αναγνωρίζει ως Μεσσία. Ενδεχομένως, η Χαναναία να ήταν προσήλυτη. Ζητάει το έλεος του Κυρίου με αγωνιώδη κραυγή, αφού με δυο λόγια του περιγράφει την τραγικότητα της νόσου: Η θυγατέρα μου βασανίζεται από δαιμόνιο.
Μερικές φορές η στάση του Κυρίου μάς φαίνεται ανεξήγητη. Στις κραυγές της Χαναναίας δεν απάντησε ούτε με μια λέξη. Στο γιατί, απαντά ο ερμηνευτής Ζιγαβηνός: “Η μεν γυναίκαφωνάζει δυνατά βγάζοντας από μέσα της τον βαθύ πόνο. Αυτός όμως σωπαίνει εντελώς, περιμένοντας να αποκαλύψει όλη την πίστη, την ταπείνωση και τη σύνεσή της… Ταυτόχρονα να δείξει στους Ιουδαίους, τί διάθεση έχει απέναντί τους, ότι δηλαδή τους αρρώστους τους μόλις το ζητήσουν έστω και μια φορά… τους θεραπεύει”. Όταν οι Μαθητές παρακάλεσαν τον Κύριο να ικανοποιήσει το αίτημά της, η απάντησή Του μάς φαίνεται παράξενη: “Ήρθα για τα χαμένα πρόβατα του Ισραήλ…”. Κι όταν αυτή ήρθε και τον προσκύνησε λέγοντας “Κύριε, βοήθησέ με”, η φράση Του “δεν είναι σωστό να πάρω το ψωμί των παιδιών και να το ρίξω στα σκυλάκια”, φαίνεται ακατανόητη. Διότι δείχνει να μη συγκινείται. Κανονικά, ακούγοντας αυτά η Χαναναία θα περίμενε κανείς ότι θα καταρρεύσει, θα απογοητευτεί, θα αποχωρήσει απελπισμένη. Δεν αρνήθηκε απλά να τη βοηθήσει αλλά και την “πρόσβαλε”, χαρακτηρίζοντας τους μεν πλανημένους Ισραηλίτες τέκνα, την ίδια δε σκυλάκι.
Τους μεν Ισραηλίτες ονόμασε τέκνα “ως γνησίους και ηγαπημένους”, τους δε ειδωλολάτρες σκυλάκια, επειδή είχαν ακάθαρτο βίο και τρέφονταν από τα κρέατα των ζώων που θυσίαζαν στα είδωλα (Θεοφύλακτος). Η απάντηση, φυσικά, του Ιησού αποσκοπούσε στο να αποκαλυψθεί η πίστη της Χαναναίας και όχι στην προσβολή της. Και αυτό συνέβη. Εκείνη, αντί να προσβληθεί, έδειξε πίστη. Με το να παραδεχτεί ότι ήταν “σκυλάκι”, έδειξε ταπείνωση. Το να χρησιμοποιήσει στην απάντησή της τα λόγια του Χριστού, απέδειξε τη σύνεσή της. Του είπε: “Καλό και γνώρισμα του συμπαθούς και ελεήμονος και αγαθού κυρίου είναι να δίνει (όχι μόνο στα τέκνα αλλά) και στα σκυλάκια” (Δαμαλάς).
Η πίστης της Χαναναίας στη δύναμη, την αγαθότητα και τη φιλανθρωπία του Χριστού, συνδυασμένη με την καρτερία και την ταπείνωση, προσείλκυσαν το έλεός του. Η αναβολή στην ικανοποίηση του αιτήματός της ήταν σκόπιμη και απέβλεπε στο να στεφανώσει τη γυναίκα, λέγοντάς της στο τέλος όχι μόνο το “μεγάλη σου η πίστις”, αλλά και το “ας γίνει όπως το θέλεις”.
Γι’ αυτό και “από κείνη την ώρα γιατρεύτηκε η θυγατέρα” της Χαναναίας.
Ευάγγελος Π. Λέκκος
θεολόγος, νομικός
