12/12/2020
“Έστω κι αν πέθανε ο άγιος Σπυρίδων, δεν έπαψε ακόμα να θαυματουργεί”, αναφέρουν οι δύο στίχοι του Συναξαρίου στο Μηναίο Δεκεμβρίου, η μνήμη του οποίου τελείται στις 12 του μηνός. Πρόκειται για τον επίσκοπο Τριμυθούντος της Κύπρου μας, έναν από τους σπουδαιότερους αγίους της Εκκλησίας, μεγάλο θαυματουργό και πολιούχο της Κέρκυρας, του Πειραιά και άλλων πόλεων και χωριών.
Οι μαρτυρίες για τον βίο και την πολιτεία του ανάγονται μέχρι και τους σύγχρονους προς αυτόν συγγραφείς. Έτσι, εκτός από την αρχαιότερη γι’ αυτόν αναφορά που κάνει ο Μέγας Αθανάσιος, πατριάρχης Αλεξανδρείας, ότι παρέστη και υπέγραψε τα Πρακτικά της Συνόδου στη Σαρδική (σημερινή Σόφια) του έτους 342/3, έχουμε τις μαρτυρίες για τη συμμετοχή του στις εργασίες της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου στη Νίκαια της Βιθυνίας, το έτος 325.
Βιογραφικά στοιχεία, βασισμένα σε διηγήσεις αυτοπτών και αυτήκοων μαρτύρων, μας παραδίδει ο εκκλησιαστικός ιστορικός Ρουφίνος, γύρω στο έτος 402 ή 403, δηλαδή 50 περίπου χρόνια μετά την κοίμηση του αγίου. Κατά τον 5ο αιώνα έγραψαν γι’ αυτόν οι εκκλησιαστικοί ιστορικοί Σωκράτης (440), Σωζόμενος (444), Γελάσιος Κυζίκου (475). Αργότερα ασχολήθηκαν με τον βίο και την πολιτεία του οι Γ. Κεδρηνός, Νικ. Κάλλιστος και Μ. Γλυκάς. Δεν είναι λίγοι και οι ξένοι (Γάλλοι, Γερμανοί κ.ά.) που ασχολήθηκαν κατά τους νεότερους αιώνες με τον άγιο Σπυρίδωνα.
Γνωστοί λόγοι στον άγιό μας είναι: Αυτός που συντάχθηκε από τον επίσκοπο της Πάφου Θεόδωρο (τον 7ο αιώνα) και αποτέλεσε τη βάση για τον Βίο και την πολιτεία που συνέταξε ο άγιος Συμεών ο Μεταφραστής. Ο Ανώνυμος βίος που έγραψε ο Λεόντιος και στον οποίο κάνει λόγο για κάποια σοφή συγγραφή του επισκόπου Τριφυλλίου, μαθητή του αγίου Σπυρίδωνα. Αρχαιότατη είναι επίσης η Ακολουθία προς τιμήν του θαυματουργού αγίου, ενώ το γνωστό απολυτίκιό του “Της Συνόδου της πρώτης ανεδείχθης υπέρμαχος...”, καθιερώθηκε το έτος 1795.
Παρά το ότι ο βίος και τα θαύματα του αγίου Σπυρίδωνος καλύπτουν πολλές σελίδες, εντύπωση προκαλεί το γεγονός, ότι το Συναξάρι του στην Ακολουθία του Όρθρου είναι πολύ συνοπτικό. Και έχει ως εξής (σε απόδοσή μας στη νεοελληνική):
Ο άγιος έζησε στα χρόνια του Κωνσταντίνου του Μεγάλου και του Κωνστάντιου, γιου του πρώτου. Ήταν απλός στη συμπεριφορά του και είχε ταπεινή καρδιά. Από μικρή ηλικία έγινε βοσκός προβάτων. Αργότερα νυμφεύτηκε μια γυναίκα, αλλ’ όταν αυτή πέθανε, ο Σπυρίδων εκλέχθηκε επίσκοπος. Του είχε δοθεί όμως από τον Θεό τόσο μεγάλη χάρη να θεραπεύει αρρώστιες, ώστε έλαβε τον χαρακτηρισμό του θαυματουργού. Διότι όταν υπήρξε κάποτε ξηρασία, κατέβασε βροχή και λόγω του ότι ήταν ραγδαία, τη μετρίασε με την προσευχή του.
Όταν άλλη φορά οι έμποροι του σιταριού σχεδίαζαν να προκαλέσουν τεχνητή πείνα, την πρόλαβε με το να καταρρεύσουν οι αποθήκες τους στις οποίες έκρυβαν το σιτάρι. Ένα φίδι το μετέβαλε σε χρυσό. Και αφού με το χρυσάφι αυτό αντιμετώπισε τη συμφορά ενός φτωχού ανθρώπου, ξανάκανε το χρυσό εκ νέου φίδι. Σταμάτησε επίσης τα ορμητικά ρεύματα ποταμών. Και μια πόρνη που τόλμησε να τον αγγίξει, αφού της είπε όσα την αφορούσαν, την έπεισε να εξομολογηθεί τα αμαρτήματά της.
Ο άγιος δεν διέπρεψε μόνο στην Κύπρο και ιδιαίτερα στην αρχαία μικρή πόλη Τριμυθούντα της Κυρήνειας (σημερινό χωριό Τριμυθουσιά ή Τρεμετουσιά), αλλά και ως μέλος ιερών Συνόδων, ιδιαίτερα δε της Α΄ Οικουμενικής, κατά την οποία, θέλοντας να αποδείξει ότι ο Θεός είναι Τριαδικός (Πατήρ, Υιός και Άγιον Πνεύμα) και ο Υιός είναι “ομοούσιος” με τον Πατέρα και γεννήθηκε “εκ του Πατρός προ πάντων των αιώνων”, άρα δεν είναι “κτίσμα” Του, όπως υποστήριζε ο Άρειος, έκανε το θαύμα με ένα κεραμίδι: Το έσφιξε δυνατά με το χέρι του λέγοντας “Εις το όνομα του Πατρός”, και από το κεραμίδι βγήκε μια φλόγα. “Και του Υιού”, και έσταξε νερό. “Και του Αγίου Πνεύματος”, και στο χέρι του έμεινε το χώμα!
Εξηγώντας στη συνέχεια το θαύμα είπε: Το χώμα, η φωτιά και το νερό, δηλαδή τρία υλικά στοιχεία, έκαναν το κεραμίδι. Το ίδιο συμβαίνει και με την Αγία Τριάδα: Είναι ένας Θεός, αποτελείται όμως από τρία Πρόσωπα. Τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιον Πνεύμα, ομοούσια μεταξύ τους. Άρα ο Υιός δεν είναι “κτίσμα” του Πατρός. Εξαιτίας των πολλών θαυμάτων που έκανε και κάνει για τη σωτηρία των ναυτιλλομένων, θεωρείται προστάτης του εμπορικού και του πολεμικού ναυτικού.
Κοιμήθηκε εν Κυρίω ειρηνικά το έτος 348 και τον έθαψαν στην Τριμυθούντα. Αλλά ο Θεός τον αξίωσε, το τίμιο Λείψανό του να μείνει άφθορο μες στον υγρό τάφο του και να θαυματουργεί. Ώσπου τον 7ο αιώνα, εξαιτίας βαρβαρικής επιδρομής στην Κύπρο, μετακομίστηκε στην Κωνσταντινούπολη και μετά την Άλωση της Πόλης από τους Τούρκους (1453), ιερέας ονόματι Γρηγόριος Πολύευκτος μετέφερε το ολόσωμο σκήνωμα του αγίου στην Κέρκυρα, όπου οι χριστιανοί συρρέουν για να το ασπαστούν με πίστη και ευλάβεια, επικαλούμενοι τις θεοπειθείς προς τον Θεό πρεσβείες του.
Ευάγγελος Π. Λέκκος
Comments